Sinan ÇULUK
“Kaht-ı rical” eskilerin sık sık kullanmaktan bir çeşit haz aldığı
terkiplerdendir. Adam kıtlığında göreve getirilenlerden bunu
duyamazsınız. Tabii ki her devirde devlette istihdam edilemeyenler,
edilenlerden fazla olduğundan bu terkibi sık sık kullanarak bir çeşit
eleştiri haklarını da kullanıyorlar demektir. Sultan İkinci Abdülhamid
devrinde “kaht-ı rical” had safhadadır. Mütecessis ve şüpheci karaktere
sahip hakanımız ne kadar büyük adam olursa olsun, etrafındaki
sünepelere, iş bilmez kifayetsiz muhterislere güvenip onları kilit
noktalarda göreve getirmekle tarihi hatalara imza atmıştır.
Ali
Suavi olayında Sultan Beşinci Murad’ı yeniden tahta çıkarıp Abdülhamid’i
tahttan indirmeye gelen darbecilere müdahalesiyle meşhur olan Yedi
Sekiz Hasan Paşa’nın ne meziyeti olabilir. Kim olduğunu bilmediği Ali
Suavi’yi gözüne kestirip eline geçirdiği odunla kafasını patlatarak bir
darbeyi başlamadan bitirmesi Hasan Paşa’nın talihinden başka bir şey
değildir. Bu olaydan sonra ikbal basamaklarını sülalece çıkmışlar ve
Abdülhamid’in en güvendiği adamlarından biri Hasan Paşa olmuştur. İşte
bu gazete haberinde iki oğlu ve damadının da paşa olduklarını, üstelik
unvan paşası değil bilfiil görevde askeri paşalar olduklarını anlıyoruz.
Alabilecekleri madalyaların da en son rütbelerini almışlar, padişahın
da selamlarını kazanmışlar. Babaları Hasan Paşa olmasa ve liyakat esas
ölçü olsa acaba bu rütbeleri ihraz edebilirler miydi? Bunların emsali
aileler tüm görevleri abluka altına almışlarsa, dışarıda kalanların
Abdülhamid rejimine muhalefetlerindeki acımasızlığı anlamak daha mümkün
oluyor.
Bu zatların Abdülhamid’in tahttan indirilmesinde kimin
yanında yer aldıklarını merak ediyorum, araştıracağım. Şimdilik sizlerle
gazete haberini paylaşmakla iktifa ediyorum.
ŞUUNAT
Beşiktaş muhafız-ı alisi yaveran-ı kiram-ı hazret-i şehriyariden ve
müşiran-ı izamdan devletlü Hacı Hasan Paşa hazretleri hakkında
mütemadiyül-lemean olan neyyir-i tevcihat-ı cihan-derecat-ı hazret-i
hilafetpenahinin envar-ı satıasından olmak üzere mahdum-ı alileri
Mekteb-i Harbiye-i Şahane Talim muallimi Ferik Saadetlü Emin Paşa
hazretlerine birinci rütbeden Osmani ve diğer mahdumu yaveran-ı hazret-i
padişahiden Mirliva Saadetlü Said Paşa hazretleriyle damad-ı alileri
Tophane-i Amire Tecrübe ve Muayene Dairesi aza-yı kiramından saadetlü
Salih Paşa hazretlerine altun Liyakat madalyaları inayet ve ihsan
buyurulduğu gibi her birerlerinin dahi ayrıca selam selamet encam-ı
hazret-i tac-dari ile taltif buyurulmuş oldukları ma’al mesarr istihbar
kılınmıştır.
“24 Kasım 1902 Servet Mecmuası”